هگمتانه، گروه گفتگو- زهره عباسی: دره مرابیگ همدان یکی از بی‌نظیرترین دره‌های همدان در جذب گردشگران و طبیعت‌گردان است اما در خطر نابودی با ساخت وسازهای غیرمجاز قرار گرفته و نیاز به تهیه هرچه سریع‌تر طرح این منطقه ویژه است.
به گزارش خبرنگار هگمتانه، دره مرادبیگ بزر‌گ‌ترین دره کوهستان الوند و از جاهای دیدنی همدان به شمار می‌رود که به‌دلیل آب‌وهوای مطبوع و خنک همواره به‌عنوان ییلاقی برای تفریح مردم همدان استفاده شده است. این دره در سه کیلومتری جنوب همدان قرار دارد و به‌واسطه فاصله نزدیکش با شهر، بسیاری از گردشگران را به خود جذب می‌کند.
از نظر گردشگری، چشم‌انداز بی‌نظیر دو طرف دره مرادبیگ بزرگ‌ترین جاذبه‌ منطقه و مهم‌ترین نقطه قوت آن به شمار می‌رود؛ اما به نظر می‌رسد که باید برنامه‌ریزی جامعی برای بهره‌برداری از این جاذبه‌ طبیعی وجود داشته باشد چرا که متأسفانه شاهد تخریب باغ‌ها و تغییر کاربری آن‌ها هستیم.
در رویکردهای جدید شهرسازی، روددره‌ها محورهای سبزی هستند که هم مردم می‌توانند برای گذراندن اوقات فراغت از آنها استفاده ‌کنند، هم طبیعت حفظ می‌شود که این موضوع می‌تواند در اقتصاد شهری و ایجاد اشتغال اثرگذار باشد.
پیش‌بینی اعتبارات مالی برای ساماندهی دره مرادبیگ با توجه به مشکلات بسیار زیاد آن به نظر می‌رسد باید در اولویت‌ها باشد.
 

حجت الاسلام صفری افلاکی: دومین دره بزرگ جهان بعد از چین در همدان قرار دارد
نایب رئیس شورای اسلامی شهر همدان در این خصوص در گفت‌وگو با خبرنگار هگمتانه اظهار کرد: دومین دره بزرگ جهان بعد از چین در همدان قرار دارد و آن هم دره مرادبیگ است و یک ظرفیت کم نظیر که باید به بهترین وجه بهره‌ برداری شود.
حجت الاسلام ناصر صفری افلاکی با اشاره به اینکه این دره و بقیه رود دره‌های دامنه شمالی الوند شش‌های تنفسی و کولرهای خنک کننده شهر همدان هستند گفت: حفظ و نگهداری آنها از لحاظ زیست محیطی و گردشگری باید در اولویت مدیریت شهری باشد.
وی با بیان اینکه متأسفانه این روزها شاهد هستیم عده زیادی به سمت باغ‌ها هجوم آوردند و محدوده‌های مناسب و زیبایی را به شیوه غیرقانونی خریداری می‌کنند و با دیوارکشی‌ها و ساخت و سازهای غیرمجاز یک تهدید مهم به شمار می‌آیند گفت: از لحاظ زیست محیطی و اجتماعی در نگهداری این رود دره‌ها حائز اهمیت است و تهدید وجود دارد.
نائب رئیس شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه سال‌های گذشته اقدام مناسبی صورت گرفت و مطالعات اولیه‌ای توسط استانداری و کارگروه گردشگری و از سوی میراث فرهنگی با محوریت آقای محمدیان منصور؛ یکی از کارشناسان و عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی سینا در خصوص محور گردشگری رود دره‌های دامنه‌های شمالی الوند انجام شده است افزود: مطالعات عمیقی صورت گرفته و به همه مسائل دقیق و جامع پرداخته شده است.

  مطالعه منطقه ویژه گردشگری دره مرادبیگ‌
وی بیان کرد: از سال گذشته نیز ما در شورای شهر به دنبال این بودیم منطقه ویژه گردشگری دره مرادبیگ‌ از ابتدای جاده دره و محدوده بلوار شهید مصیب مجیدی تا چشمه فرشته مطالعه شود؛ یعنی حریم و حتی منابع طبیعی هم در مطالعات طرح قرار گیرد چرا که یک مجموعه پیوسته هستند.
صفری افلاکی با اشاره به اینکه سال‌های اخیر شاهد افزایش تعداد زیاد گردشگران، کوه نوردان و طبیعت‌گردان در مسیر دره مرادبیگ بودیم چرا که میدان میشان به دلایلی از اقبال عمومی خارج شده است عنوان کرد: وجود تله‌کابین، طولانی بودن مسیر، بالا بودن هزینه رفت و آمد و کرایه‌ها، سخت گذر بودن مسیر میشان که بیشتر جنبه کوهنوردی دارد و طرف دیگر مسیر هم که خاکی است و چندان جذابیتی ندارد؛ باعث شده بسیاری از طبیعت‌گردان و کسانی که به دنبال پیاده‌روی ساده و مشاهده مناظر بسیار زیبا و متنوع هستند، به محور گردشگری دره مرادبیگ تمایل یابند.
وی با اشاره به اینکه حجم مراجعات در روزهای تعطیل به ویژه در تابستان به دره مرادبیگ بیشتر است گفت: کوهنوردانی هم به سمت یخچال می‌روند و هنوز آنجا طبیعت بکر و زیبای خود را دارد.

  بودجه 250 میلیون تومانی برای مطالعه محور گردشگری دره مرادبیگ
رئیس سابق کمیسیون فرهنگی، اجتماعی، ورزشی و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان با اشاره به اینکه لازم است به محور دره مرادبیگ توجه ویژه‌ای شود ادامه داد: سال گذشته تأکید به مطالعه محور گردشگری این مسیر را داشتیم اما متأسفانه از سوی شهرداری کوتاهی شد و امسال نیز موضوع در شورای شهر به تصویب رسیده و بودجه معین 250 میلیون تومانی اختصاص یافته که اگر کافی نباشد سال آینده نیز بیشتر خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه بی‌اطلاعیم که کار چطور پیش رفته و امیدوارم قصوری نباشد گفت: مطلع نیستیم که هنوز قرارداد مشاوره منعقد شده است یا خیر. اتفاقاتی نسبت به ساخت‌و سازهای منطقه دره مرادبیگ می‌افتد و نیاز به طرح نوین و تعریف خاص از نماهای ساختمانی و دیگر مسائل در این منطقه است.
صفری افلاکی با تأکید بر اینکه باید پیوست اجتماعی و اقتصادی دیده شود گفت: باید آنجا به مثابه یک روستاشهر عمل کند، در عین اینکه در محدوده شهری است و از خدمات شهری بهره‌مند می‌شود.
وی با بیان اینکه باید از روستاهایی که در حریم و محدوده شهر قرار گرفته‌اند، تعریف خاصی داشت خصوصا در دره مرابیگ که یک منطقه ویژه گردشگری است افزود: تعریف روستا شهر، مانع برخورداری از برکات مدیریت شهری نمی‌شود اما باید ضوابط و مقررات خاصی از لحاظ ارتفاع ساخت وساز و نمای ساختمان و... تعریف شود.

ساخت و سازهای مکرر غیرقانونی و در وسعت و ارتفاع‌های خیلی تعجب برانگیز در محدوده باغی
نائب رئیس شورای اسلامی شهر همدان با بیان اینکه متأسفانه شاهد تفکیک، قطعه کردن و خرد کردن باغات دره مرادبیگ و اقدام به ساخت و سازهای مکرر غیرقانونی و در وسعت و ارتفاع‌های خیلی تعجب برانگیز در محدوده باغی هستیم گفت: این مسئله جمعیت عظیمی را به خود می‌کشاند. در این راستا باغداران مسیر عمدتا هم غیربومی شدند، تقاضای آسفالت کوچه باغ‌ها را دارند و حتی می‌خواهند با پول خود این کار انجام گیرد!
وی با اشاره به اینکه این اقدام ممکن است برای باغدار راحتی ایجاد کند اما قطعا این پدیده باعث از دست رفتن طبیعت بکر و باغات خواهد شد افزود: از طرفی آسیب‌هایی اجتماعی را هم در پی دارد؛ ورود جمعیتی به آن منظقه و نیز به علت پنهان بودن از دید شهری، ممکن است اتفاقات ناخوشایندی را هم در برداشته باشد.

  تخریب باغات؛ تغییرات فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی در آن بافت را به دنبال خواهد داشت
صفری افلاکی با اشاره به اینکه منطقه گردشگری نباید از بین برود تا خودروهایی بتوانند تا انتهای کوچه باغات و رود دره‌ها بروند و به راحتی رفت و آمد کنند عنوان کرد: تخریب باغات؛ تغییرات فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی در آن بافت را به دنبال خواهد داشت.
وی با بیان اینکه گردشگر باید به شیوه تفریحی و پیاده مسیر را طی کند عنوان کرد: باید پارکینگی تعبیه شود تا خودروها در آنجا پارک شوند و گردشگران پیاده مسیر را طی کنند و شاهد جذابه‌های دیداری، طبیعی و فرهنگی باشند.
رئیس سابق کمیسیون فرهنگی،اجتماعی، ورزشی و گردشگری شورای اسلامی شهر همدان با تأکید بر اینکه باید کاربرد این محدوده تغییر کند تا آماده پذیرایی از همه مسافران باشد افزود: برای ساکنان نیز کارت ویژه و تخفیف تردد در نظر گرفته شود اما عموم باغداران، کوهنوردان و طبیعت‌گردان پیاده مسیر را طی کنند چرا که مسیر آنچنان تند و شیب‌داری هم نیست.
وی با بیان اینکه این روند اقلیم فرهنگی و اجتماعی خاصی را در دامنه کوه در بردارد که به جاذبه طبیعی آن می‌افزاید ادامه داد: یک نوع مردم‌شناسی، مردم‌گردی و کوه نوردی، دره‌نوردی و طبیعت‌‌گردی را شاهد خواهیم بود.

 تخریب منابع طبیعی، ساخت‌وسازهای مکرر و آسفالت معابر اتفاق بیفتد ضد افق گردشگری
صفری‌افلاکی با اشاره به اینکه اگر تخریب منابع طبیعی، ساخت‌وسازهای مکرر و آسفالت معابر اتفاق بیفتد ضد افق گردشگری است گفت: سوال اینجاست که چرا سه سال است طرح آقای مرادیان منصور زمین‌ مانده و چرا اولویت‌بندی در اجرا نیست.
وی با اشاره به اینکه باز کردن عرصه و حریم رودخانه‌ها باید مدنظر باشد و یک قانون است و چرا شرکت آب در این حوزه کوتاهی می‌کند خاطرنشان کرد: متأسفانه در ناحیه دره مرادبیگ شاهد ساخت‌وسازهای غیرقانونی و تجاوز به حریم رودخانه هستیم و در گنجنامه و سایر رودها هم می‌بینیم در حالی که سرمایه‌های بی‌نظیر به شمار می‌آیند.
نائب رئیس شورای اسلامی شهر همدان گفت: سال‌ها پیش به یکی از شهرهای یکی از استان‌ها سفر کردیم و ما را برای گشت و گذار به روستایی بردند که قابل قیاس با دره مردابیگ همدان نبود، درواقع دره مرادبیگ ظرفیت کم نظیر دارد و ما نتوانستیم از آن بهره کافی را ببریم اما آن شهر توانسته بود با امکانات بسیار کم برای جذب گردشگر بهترین رویکرد را داشته باشد.

  جاذبه‌های گردشگری طبیعی خود را جلو چشم همه مدیران و ناظران از دست می‌دهیم
وی با اشاره به اینکه ما غرق در کثرت ظرفیت‌های طبیعی شده‌ایم و قدر این نعمت‌ها را نمی‌دانیم و یکی از این دره‌ها هم دره مرادبیگ است گفت: برخی شهرها دره‌های مجازی و جاذبه‌های دست‌ ساخته‌ای را در کوه‌های خود ایجاد کرده‌اند اما ما جاذبه‌های گردشگری طبیعی خود را جلو چشم همه مدیران و ناظران از دست می‌دهیم.
صفری‌افلاکی با بیان اینکه چشم بینای مردم، رسانه‌ها هستند و به عنوان زبان مردم و مطالبه‌گران حافظ این منابع و سرمایه‌های عظیم باشند تصریح کرد: این سرمایه‌ها از لحاظ طبیعی و اقتصادی آینده شهر همدان را تأمین خواهند کرد اما دو دستی با یک سرعت بسیار بالا آنها را از بین می‌بریم.
وی با بیان اینکه ساخت‌و سازهای غیرقانونی افزایش یافته و باید جلوی آنها را گرفت تأکید کرد: امروزه شهرداری به راحتی می‌تواند با استفاده از پهپادها و هلی‌شات‌ها ساخت‌وسازها را نظارت کند.
نائب رئیس شورای اسلامی شهر همدان بیان کرد: این تجهیزات می‌توانند چندین کیلومتر را کنترل و گزارش به روز داشته باشند و چندین ناظر بتوانند از فیلم تهیه شده با آنها بازدید به روز داشته باشند و عکس‌ها را با شرایط موجود تطبیق دهند.
وی با اشاره به اینکه نرم‌افزار نظارت‌ بر ساخت‌وسازها امکان‌پذیر است و از ظرفیت‌های موجود استفاده نمی‌کنیم گفت: برای دره عظیم به آن حجم دره مرادبیگ یک‌ نگهبان که بگوییم شیفتی هم چند نفر شوند، کافی نیست.

 غفلت از دره دیوین
صفری‌افلاکی با بیان اینکه شرایط سایر دره‌ها هم خوب نیست و ما از دره‌ای به نام دیوین غافل هستیم که خود جاذبه گردشگری بی‌نظیری دارد افزود: امروز ساخت‌وسازهای غیرمجاز را هم در این منطقه شاهد هستیم.
وی با بیان اینکه اگر در دامنه کوه در منطقه متخصصین یک خانه بسازیم هزینه هنگفتی را متحمل خواهیم شد و از طرفی گرفتن پروانه ساخت و... سختی‌هایی دارد اما در منطقه دیوین همان آب و هوا و شرایط و دامنه کوه فراهم است و با هزینه کم یک خانه می‌توان ساخت که شهر زیر پا باشد گفت: از متخصصین تا دیوین پنج دقیقه راه است و از متخصصین تا باغ‌های دره مرادبیگ 10 دقیقه راه است و کسی که بخواهد ساخت‌وسازی انجام دهد، در چنین مناطقی بهتر از متخصصین است.

 هیچ ابزار نظارتی وجود ندارد و قوانین بازدارنده‌ نیست و ساختار بدی را ایجاد کردیم
این عضو شورای شهر با طرح سوالی مبنی بر اینکه ما چه کاری انجام داده‌ایم و چقدر جلوی این ساخت‌سازها را گرفتیم افزود: هیچ ابزار نظارتی وجود ندارد و قوانین بازدارنده‌ نیست و ساختار بدی را ایجاد کردیم.
صفری‌افلاکی بیان کرد: در دره مرادبیگ باغدار به دنبال نگه داشتن باغش بود وتا از میوه خوشمزه آن برداشت کند اما وقتی می‌بیند که فروش به قیمت‌های گزاف به صرفه است تا نگه داشت زیرا باید شاهد اتفاقات ناگوار و ناپسندی در همسایگی افرادی باشد، ترجیح می‌دهد آن را به قیمت گزافی بفروشد و باغ به شهر و باغ شهر تبدیل می‌شود و این بزرگ‌ترین عیب است.
وی با اشاره به اینکه ما نه در دل شهر همدان توانستیم کاربری‌های باغی را حفظ کنیم و نه در پایه کوه و اطراف حریم شهر گفت: البته این قصه از حریم هم تجاوز کرده و به روستاهای لاین دوم و سوم شهری رسیده است و هجوم مردم برای خرید باغ و ساخت آلونک‌ها را افزایش می‌دهد.

  مرادیان منصور: تعیین محدوده گردشگری برای سداکباتان، دره مرادبیگ و حیدره
عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی همدان و مدیر پروژه ساماندهی دامنه الوند نیز با بیان اینکه چند سال پیش مطالعه طرح ساماندهی دامنه الوند در43 هزار هکتار از اراضی دامنه شمالی همدان تدوین شد اظهار کرد: قراداد این طرح با دانشگاه بوعلی سینا بود و بنده به عنوان عضو هیأت علمی این دانشگاه، مدیر پروژه انتخاب شدم.
صاحب مرادیان منصور با اشاره به اینکه در اراضی دامنه شمالی همدان قانون ساخت و سازی وجود نداشت و این هم حوزه گردشگری را شامل می‌شد و هم دیگر بخش‌ها را گفت: میراث فرهنگی به دنبال قوانین و ضوابطی در ساخت و سازها شد تا منطقه‌های نمونه گردشگری آسیب نبینند و به همین دلیل طرحی تدوین شد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی با اشاره به اینکه طرح برای سه منطقه نمونه گردشگری در نظر گرفته شده است عنوان کرد: منطقه گردشگری دره مرادبیگ یک منطقه نمونه گردشگری مصوبه هیأت وزیران را با عنوان «منطقه نمونه گردشگری دره مردابیگ» داشت اما محدوده نداشت که کجا را باید شامل شود و شرح وظایف پروژه ما این بود که برای آن عنوان محدوده مشخص کنیم.
وی با اشاره به اینکه برای منطقه نمونه گردشگری سداکباتان، دره مرادبیگ و حیدره محدوده گردشگری مشخص شد افزود: با تعیین این محدوده اگر ساخت و ساز صورت می‌گرفت باید طبق ضوابط پیش می‌رفت.
مرادیان منصور با بیان اینکه اقدام بعدی این بود که مکان‌هایی برای خدمات رفاهی و گردشگری نظیر ساخت هتل و سفره‌خانه‌ها مشخص شود و اعلام گردد که در کدام منطقه چنین فضاهایی امکان دارد که ایجاد شوند گفت: این طرح مساحت زمین و نوع بنا و تعداد طبقات ساخت هتل و... را در نظر گرفته تا شاهد ساخت سلیقه‌ای نباشیم و منطقه بکر گردشگری هم نازیبا نشود.
وی با اشاره به اینکه طرح توسط استانداری مصوب شد و امروز هرکسی بخواهد در حوزه میراث فرهنگی ساخت و سازی انجام دهد، باید از این مجموعه مجوز دریافت کند عنوان کرد: طبق طرح موجود ساخت و ساز مجاز می‌شود و موافقت صورت می‌گیرد.
این عضو هیأت علمی دانشگاه بوعلی با بیان اینکه این طرح کمک می‌کند که ساخت و سازها ضابطه‌مند شود و جلوی تخریب باغات را بگیرد گفت: ضوابط موجود ما سخت‌گیرانه است و مثلا برای ساخت و ساز سفرخانه باید 3 هزار متر باغ باشد.
وی با اشاره به اینکه فردی می‌تواند با 300 متر زمین داخل شهر سفره خانه بزند اما در این مناطق امکان پذیر نیست و باید 3 هزار متر باشد تا مسیر تردد خودروها و پارک خودروها مشخص شود و مزاحمت نباشد افزود: برای 3 هزار متر فضای باغ، پارکینگ، ساخت و ساز و... دیده می‌شود که البته در مناطقی هم مساحت‌های زمین متفاوت است و یا کلا ممنوع است.
مرادیان منصور با بیان اینکه در این طرح ساخت و ساز در منطقه گردشگری گنجنامه ممنوع است و هر منطقه‌ای هم ضوابط خاص خود را دارد گفت: اعطای مجوز ساخت و ساز گردشگری نظیر سفره خانه و مجموعه تفریحی توسط میراث فرهنگی و باغات از سوی جهاد کشاورزی صورت می‌گیرد و موضوع پارکینگ هم به پایانه‌ها برمی گردد.
وی با بیان اینکه ضوابط مربوط به میراث فرهنگی از سوی ما تعیین شده است عنوان کرد: چندسالی است که مردم با این طرح و قانون آشنا شده‌اند و باید ضوابط رعایت شود.